Yazılar yazılar
AR-GE Projelerimiz
Ülkemizde kömürle ilgili Ar-Ge ve İnovasyon faaliyetlerinin yürütülme nedenleri;
- Kömürlerimizin düşük kaliteli olması (düşük kalori değeri, yüksek kül, nem ve kükürt içeriği)
- Kömürün Ülkemizin en önemli yerli enerji kaynağı olması
- Enerjide dışa bağımlılığın azaltılması
- Ülkemizin uymakta zorunlu olduğu uluslararası anlaşmalar (Kyoto Protokolü, Paris Anlaşması ile AB çevre mevzuatına uygun hale getirmek)
- Birim kalori başına üretilen enerji miktarının arttırılması
- Ulusal çevre düzenlemelerinin baskısı
- Verimlilik ve katma değerin arttırılması
- Müşteri memnuniyetinin sağlanması şeklinde özetlenebilir.
Bu amaçla, Kurumumuz tarafından çeşitli ulusal ve uluslararası araştırma kurumları ve üniversiteler ile sürekli işbirliği halinde, dünyada gelişen temiz kömür teknolojileri paralelinde Ar-Ge faaliyetleri ve projeleri yürütülmektedir. Kömürün yanma verimini arttırırken çevresel etkilerini azaltmaya yönelik olarak tasarlanan ileri teknolojiye dayalı Ar-Ge faaliyetleri kapsamında; kömür hazırlama ve zenginleştirme, kömürün gazlaştırılması, gazın temizlenmesi, kimyasal ve sıvı yakıt üretimi, kömürün yanması, kömür madenciliği ve kömür arama, kömürün farklı alanlarda kullanımı (Hümik asit) vb. konularla ilgili çalışmalar sürdürülmektedir.
YERLİ KÖMÜR VE GRAFİT KAYNAKLARININ İLERİ TEKNOLOJİ KARBON ÜRÜNLERİ
ÜRETİMİNDE KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI PROJESİ
Proje ile geliştirilecek nano malzemelerin; enerji depolama (hidrojen teknolojileri, şarj edilebilir bataryalar, güneş pilleri vb.) havacılık ve savunma sanayii gibi birçok farklı uygulama alanında kullanılabilir olması, ülkemiz endüstrisine karbon temelli katma değeri yüksek ileri teknoloji ürünlerinin adapte edilmesi amaçlanmaktadır.
Projede, TKİ uhdesinde bulunan kömür ve grafit madenlerinden grafen ve karbon nanotüp gibi ileri teknoloji malzemelerin üretim potansiyelleri araştırılmakta olup Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK)- Temiz Enerji Araştırma Enstitüsü (TEMEN) ile birlikte çalışılmaktadır.
Proje; numunelerin karakterizasyon ve malzeme sentez aşaması için hazırlanması, grafen oksit ve karbon nanotüp türevlerinin sentezlenebilirlik testlerinin tamamlanması, sentezlenebilen karbon türevi yüksek teknoloji malzemelerinin test ve karakterizasyon çalışmaları yapılacak şekilde planlanmıştır.
KÖMÜRDEN GAZLAŞTIRMA YOLUYLA HİDROJEN ÜRETİMİ PROJESİ
Gazlaştırma Pilot Tesisi, GLİ/Tunçbilek/KÜTAHYA
Proje ile yerli kaynağımız olan kömürlerin çevresel etkileri de dikkate alınarak gazlaştırma yoluyla ekonomiye kazandırılması, yerli imkanlar ile proses geliştirerek ticari ölçekte tesis kurulumuna öncülük edilmesi amaçlanmaktadır.
Projede, düşük ısıl değerli kömürlerden gazlaştırma yoluyla karbon tutma teknolojisini de içeren hidrojen elde edilecek olup TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi ile birlikte çalışılmaktadır.
Uygulama çalışmaları için Kurumumuz Ege Linyitleri İşletmesi Müdürlüğü Soma’da bulunan 250 kg/saat kömür besleme kapasiteli pilot gazlaştırma tesisi hidrojen üretimine yönelik olarak revize edilecektir.
KÖMÜR VE TÜREVLERİNDEN KARBON FİBER ÜRETİMİ PROJESİ
Proje ile karbon fiber üretiminde poliakrilonitril (PAN) kullanımına alternatif olarak kömürün kullanımı amaçlanmaktadır.
Son yıllarda havacılık, otomotiv, savunma sanayii, spor ekipmanları vb. çeşitli endüstrilerde yüksek oranda tercih edilen karbon fiber eldesi için; Kurumumuz İstanbul Teknik Üniversitesi’ ile birlikte farklı kömür türlerinin ısıl işlem ile sıvılaştırılarak mezofaz ziftten elyaf çekme yöntemi ile karbon fiber üretecektir.
Proje; kömür numuneleri karakterizasyonu, Solventsiz Süperkritik Karbondioksit (SC-CO2) çalışmaları , Solventli SC-CO2 çalışmaları, ekstrüzyon çalışmaları, kürleme testleri, ticari speklerle başarı kriter değerlendirmelerini içerecek şekilde planlanmıştır.
Kurumumuzun Marmara Üniversitesiyle aynı konu üzerine yürüttüğü diğer bir projede; elektro eğirme yöntemi ile kömürden karbon fiber eldesi amaçlanmaktadır.
Proje; kömür kaynağının katran özellikleri üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi, elektro eğirme ile imalat sürecinin optimize edilmesi karbon nano fiberlerin morfolojik, mekanik, termal ve elektriksel özellikler açısından karakterizasyonu yapılacak şeklide planlanmıştır.
KÖMÜR KÜLLERİNDEN VE KÖMÜR YIKAMA ATIKLARINDAN NADİR
TOPRAK ELEMENTLERİNİN (NTE) KAZANIMI PROJESİ
Proje ile “Stratejik Emtia” olarak tanımlanan nadir toprak elementlerinin, Kurumumuza ait sahalarda bulunan lavvar yıkama atıklarından ve termik santral kömür küllerinden eldesi amaçlanmaktadır.
Son yıllarda metalürji, seramik, havacılık, elektronik, enerji, cam sanayii, manyetizma, tıbbi cihazlar, petrokimya, ilaç, askeri endüstri ve optik sistemler gibi birçok alanda kullanılan nadir toprak elementlerinin eldesi için Kurumumuz ile Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) - Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü (NATEN) birlikte çalışmaktadır.
Proje; numune alma, numune hazırlama, ön zenginleştirme işlemleri ile organik-inorganik ayırımı çalışmaları, karbonun çözündürme işlemleri, flotasyon, kimyasal saflaştırma ve membran saflaştırma çalışmalarıyla işletme maliyetlerinin en düşük seviyelere indirilerek NTE kazanımının gerçekleştirileceği bir proses tasarlanması şeklinde planlanmıştır.
HÜMİK ASİT İÇEREN YAPI KİMYASALLARININ GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ
Proje ile; Kurumumuz uhdesindeki sahalardan elde edilen leonarditten (düşük kalorili kömür) yerli ve milli politika hedefleri ile üretilen TKİ-Hümas markalı sıvı hümik asitin çimento ve beton katkıları içinde kullanımının araştırılarak katkı maliyetinin düşürülmesi ve ülke ekonomisine değer kazandırılması amaçlanmaktadır.
TENMAK, TÜBİTAK-MAM ve PLASTECHNO firması ile beraber yürütülen projede; Sıvı hümik asitin kimyasal modifikasyonu ile çimento üretimine yönelik öğütme kolaylaştırıcı (Ürün 1) ve beton üretimine yönelik akışkanlaştırıcı (Ürün 2) ara hammaddeleri üretilecek olup piyasada yer alan yüksek maliyetli katkı maddeleri yerine kullanılacaktır.
Proje; sıvı hümik asitin kimyasal modifikasyonu ve kararterizasyon çalışmaları, modifiye ürünün çimento performansı üzerine etkileri, harç deneyleri ve ön fizibilite çalışmalarını içerecek şekilde planlanmıştır.
YERALTI MADENLERİNİ UZAKTAN İZLEME SİSTEMİNİN GELİŞTİRİLMESİ VE PİLOT ÖLÇEKTE
GLİ TUNÇBİLEK YERALTI LİNYİT İŞLETMESİNDE UYGULANMASI PROJESİ
Proje ile yeraltı kömür işletmelerinde açığa çıkan zararlı, zehirli ve patlayıcı gazlar, hava hızı ve hava sıcaklıklarının anlık olarak izlenmesi, limit değerlerin aşılması sonucu meydana gelebilecek atmosferik tehlikelerin önceden tespiti, tehlikelere karşı anlık müdahale edilmesi ile iş kazalarının önlenmesi amaçlanmaktadır.
Proje çalışmaları, Kurumumuz ve Konya Teknik Üniversitesi ile birlikte yürütülmektedir.
Proje; aktif kullanılan otomasyon sisteminin analizi, GLİ Müdürlüğünde kurulu olan otomasyon sistemine entegre şekilde çalışacak veri dağıtım sisteminin geliştirilmesi, uzaktan izleme için verilerin transferi, analiz, yazılım sisteminin geliştirilmesi, yazılım sisteminin yeraltı kömür ocağında kurulması, farklı şehir ve bölgelerden verinin izlenebilirliğinin kontrolü ve yapay zeka teknolojisinin temel düzeyde alt yapısının oluşturulması çalışmaları yapılacak şekilde planlanmıştır.
GRANÜL ORGANOMİNERAL GÜBRE ÜRETİM TESİSİ PROJESİ
Ülkemiz ve Dünyada son dönemde yapılan yoğun tarım uygulamaları ve yüksek oranda kimyasal gübre kullanımı neticesinde toprak yapısı bozulmuş ve organik madde içeriğinde azalmalar meydana gelmiştir. Tarım topraklarında %3 ile %5 arasında olması istenen Organik Madde miktarı ne ülkemiz topraklarının büyük çoğunluğunda %1’in altındadır. Bu nedenle son dönemde organik gübrelerin kullanımı, toprak verimliliğinin arttırılması açısından önem kazanmıştır.
Kurumumuz Ülkemiz topraklarında organik madde miktarının arttırılmasına destek olmak ve toprak verimliliğinin attırmak amacıyla leonarditten organomineral gübre üretim tesisi kurulum çalışmalarına Garp linyitleri İşletme Müdürlüğünde (Tunçbilek/KÜTAHYA) başlamıştır. Yılda 60.000 ton kapasiteli Granül Organomineral Gübre Üretim Tesisi ile piyasada en çok kullanılan DAP, Üre vb. gibi gübrelere alternatif olarak 5 adet leonardit menşeli Granül Organomineral Gübre üretilmesi planlanmıştır.
