Açık Ocak Madenciliği
Sanayileşen Dünyamızda enerji ve hammaddeye olan gereksinim gün geçtikçe artmaktadır. Yer kabuğunda doğal olarak oluşan ve bulunan Enerji ve hammadde kaynaklarına ulaşmayı sağlayan yöntemlerden biri de "Açık İşletme Madenciliği"dir.
Genel olarak Açık İşletme Madenciliği, maden üzerindeki toprak örtü tabakasının patlatma gerekli olması durumunda patlatma yapılarak kazı yükleme faaliyetleri ile kaldırılması (dekapaj) ve madenin üretilmesi faaliyetlerinden oluşmaktadır.
Madene ulaşabilmek için mecburen Madenin üzerini örten örtü tabakasının kazma, yükleme ve taşıma yoluyla kaldırılması gerekmektedir.
Açık ocak madenciliğinde temel olarak döner kepçeli kazı sistemi, ekskavatör - kamyon kazı sistemi ve kombine sistemler kullanılmaktadır.
Dünya madencilik faaliyetlerinin yaklaşık olarak % 70’i Açık İşletme Madenciliği olarak gerçekleştirilmektedir.
Açık ocak madenciliği; çalışmaların ilk yıllarında yüksek sermaye yatırımı gerektirmesi, çevre problemleri, döküm alanı bulunması, iklim şartlarından etkilenmesine karşın yüksek verimlilik, düşük maliyetler, emniyetli iş koşulları nedenleriyle ve ayrıca madenlerde özellikle kömürde daha ince kömür damarlarında dahi topuk vs. bırakmadan mümkün olduğu kadar cevher kaybına meydan verilmeden madenin neredeyse bütününün üretilebilmesi açısından yeraltı madenciliğine göre daha avantajlı yönleri bulunmaktadır
Gelişen teknoloji ve maden makinaları ile gün geçtikçe yüzeysel madencilik yerini daha derinlere inilerek üretim yapabilen maden işletmelerine bırakmıştır.
Örtü kazı faaliyetlerini uygun ve verimli bir biçimde uygulayabilmek için hazırlanan projede sahanın jeolojik durumu, kayaç yapısı göz önüne alınarak emniyetli bir şekilde çalışmayı sağlayacak basamak şev açısı, basamak yükseklikleri ve genişlikleri esas alınır.
Açık işletmelerde hacim hesaplama işlemleri yapılırken; kazı öncesi hesaplanan toplam hacim, kazı sonrası hesaplanan toplam hacminden çıkarılarak yapılan kazı hacmi belirlenmekte olup, günümüz gelişen teknolojileri sayesinde insansız hava araçları (dronlar) vasıtası ile ölçüm yapılabilir hale getirilmiştir.
Açık işletme madenciliği; basamak şeklinde açılan ve işletilen genellikle derinlere doğru ters koni şeklinde gelişen üretim yerleridir. Basamak şevleri yerçekimine karşı duracak bir şev açısına sahip ve sağlam kayaçlardan oluşuyorsa maden sağlıklı ve emniyetli bir şekilde işletilebilir.
Bu yöntemde açı ne ölçüde dik olursa daha az miktarda dekapaj yapılacak ve buna bağlı olarak da birim üretim maliyeti düşecek, dekapaj (pasa) depolama alanları azalacak ve doğal topoğrafya daha az bozulmuş olacaktır.
Örtü kazı oranı; birim üretim miktarı için kaldırılması gereken dekapaj hacmidir. Söz konusu oran genellikle m³/m³, m³/ton veya örtü kalınlığının damar kalınlığına oranı (itfa) ile ifade edilir. Cevher veya kömürün maliyeti ton üzerinden ifade edildiğinden m³/ton olarak gösterilmektedir.
Kurumumuz Açık İşletme Madenciliği; çeşitli arama yöntemleri ile yeraltında bulunan kömürün yapılacak fizibilite çalışmaları ile üretilmesinin uygun bulunması sonrasında; çevre ile uyumlu, iş sağlığı ve güvenliği ilkelerinden ödün vermeden, proaktif yaklaşımla, arz güvenliği, Ülkemiz ihtiyaçları ve nimet külfet dengesi gözetilerek projelendirilmesi neticesinde Kurumumuz imkanları, yükleniciler marifetiyle veya Rödovans usulleri ile Açık işletme madenciliği makine ve ekipmanları kullanılarak yeryüzüne çıkarılması olarak tanımlanabilir.
